W niedzielę, 13 października odbędą się w Chicago uroczyste obchody 80tej rocznicy powstania Kongresu Polonii Amerykańskiej. Jest to bardzo dobra okazja do przypomnienia historii KPA.
Historia Kongresu Polonii Amerykańskiej
„Za wolność teraz i zawsze, dla wszystkich narodów i ludzi całego świata.
Niech to pozostanie naszym celem” – Charles Rozmarek
Kongres Polonii Amerykańskiej, KPA jest organizacją polityczną, której członkami są zarówno osoby prywatne, jak towarzystwa ubezpieczeniowe, organizacje oświatowe, kombatanckie, religijne, kulturalne, społeczne, biznesowe i polityczne.
Oddziały Kongresu Polonii Amerykańskiej znajdują się w wielu stanach, m.in. w Michigan, Waszyngtonie, na Florydzie, w Kalifornii i Chicago.
Kongres Polonii Amerykańskiej (Rada Dyrektorów Krajowych) spotyka się co roku na konferencji odbywającej się w metropoliach amerykańskich, takich jak Waszyngton i Chicago. Wybory prezydium Krajowego Komitetu Wykonawczego odbywają się co dwa lata.
Członkami Komitetu Wykonawczego są:
Frank J. Spula (Prezes), Dr. Mark Pienkos (Pierwszy Wiceprezes), Bożena Kamiński (Wiceprezes ds. Polskich), Timothy Kuzma (Wiceprezes ds. Amerykańskich), Małgorzata Margo Schulz (Wiceprezes ds. Komunikacji i Mediów), Deborah Majka (Wiceprezes ds. Kultury), Mary Anselmo (Wiceprezes ds. Edukacji), Michael Niedzinski (Wiceprezes ds. Członkostwa), Andrzej Niemyjski (Wiceprezes ds. Rozwoju Finansowego), Stephen Flor (Sekretarz), Micheline Jaminski (Skarbnik).
Powstanie Kongresu Polonii Amerykańskiej:
Kongres Polonii Amerykańskiej powstał w odpowiedzi na zagrożenie niepodległości Polski spowodowane agresją niemiecką i sowiecką we wrześniu 1939 roku, aby jednym głosem wyrazić; poparcie dla przywrócenia wolnej i suwerennej Polski, ówcześni liderzy szeregu organizacji polonijnych, spotkali się w Buffalo, w stanie Nowy Jork, wiosną 1944 roku. Obrady trwały od 28 maja do 1 czerwca 1944 roku, w wyniku czego 2600 delegatów reprezentujących polonijne organizacje, utworzyło Kongres Polonii Amerykańskiej. Celem nowo powstałej organizacji było wsparcie odbudowy Polski zniszczonej przez niemieckiego i sowieckiego okupanta oraz wsparcie Polski w odzyskaniupełnej suwerenności.
Pierwszym prezesem KPA został Karol (Charles) Rozmarek. Jego następcą był Alojzy Mazewski, wybrany w 1968 roku,który pełnił tą funkcję, aż do śmierci w 1988 roku. W 1988 roku prezesem został Edward Moskal, który sprawował tą funkcję do końca życia. Obecnym prezesem jest Frank J. Spula.
Kalendarium
• 28 maja – 1 czerwca 1944 roku na wielkim wiecu w Buffalo, w stanie Nowy Jork został założony Kongres Polonii Amerykańskiej.
• 1945: Po powrocie prezydenta Franklina Roosevelta z konferencji jałtańskiej, w której brał udział brytyjskipremier Winston Churchill i Józef Stalin. Karol Rozmarek, prezes KPA, i wraz z innymi członkami organizacji, byli jednymi z pierwszych w Ameryce, którzy publicznie potępili porozumienie wielkich mocarstw, w sprawie Polski i Europy Wschodniej, jako zdradę amerykańskich wartości oraz powodów, z jakich Ameryka brała udział w II wojnie światowej.
• 1946: Rozmarek stanowczo potępia sposób, w jaki władze ONZ potraktowały tysiące polskich przesiedleńców w Europie Zachodniej i Środkowej i wzywa do natychmiastowych zmian, po obserwacji sytuacji w Niemczech i Francji. W Paryżu Rozmarek nawołuje do przeprowadzenia w Polsce wolnych wyborów, które zadecydują o przyszłości kraju.
• 1948: KPA z powodzeniem lobbuje za specjalną ustawą Kongresu, podpisaną przez prezydenta Harry’ego Trumana, która prowadzi do przyjęcia 140 000 polskich imigrantów, ofiar wojny i weteranów polskich sił zbrojnych w Europie Zachodniej w celu osiedlenia się na stałe w USA.
• 1949: KPA popiera utworzenie Radia Wolna Europa jako głosu prawdy dla narodów zniewolonej przez komunistów Europy Wschodniej, współtworzy polską redakcję „Wolnej Europy.”
• 1952: Specjalna komisja Kongresu USA, silnie popierana przez KPA, prowadzi śledztwo w sprawie zamordowania przez Związek Radziecki ponad 14 000 oficerów Wojska Polskiego, na początku II wojny światowej.
• 1957: Po upadku reżimu stalinowskiego w Polsce w 1956 roku i zastąpieniu go nowym, pozornie reformatorskim reżimem komunistycznym kierowanym przez Władysława Gomułkę, KPA popiera inicjatywę pomocy zagranicznej rządu USA. Imigracja do USA zostaje wznowiona, co umożliwia łączenie tysięcy polskich rodzin.
• 1960: Eisenhower jest pierwszym prezydentem USA, który przemawia na posiedzeniu Kongresu Polonii Amerykańskiej. Senator John Kennedy, kandydat Partii Demokratycznej na prezydenta, również wygłosił przemówienie na zjeździe KPA. W późniejszych latach prezydenci Johnson, Nixon, Ford, Carter, Reagan, Bush i Clinton będą przemawiać do Kongresu Polonii Amerykańskiej i jego przywódców.
• 1964: KPA popiera politykę prezydenta Lyndona Johnsona “budowania mostów” w celu “pokojowego zaangażowania” narodów Europy Wschodniej i zachęcania do demokratyzacji i wyzwolenia się całego regionu, od dominacji radzieckiej.
• 1975: KPA zatwierdza podpisanie przez prezydenta Geralda Forda międzynarodowego traktatu o bezpieczeństwie i współpracy w Europie, Helsinkach iFinlandii. Porozumienie Helsińskie legitymizuje, między innymi prawa człowieka, dla ludzi żyjących pod rządami komunistów w Związku Radzieckim i Europie Wschodniej.
• 1980: Powstanie w sierpniu w Gdańsku Związku Zawodowego “Solidarność” w czasie skrajnego kryzysu gospodarczego i politycznego w Polsce, przynosi natychmiastowe poparcie KPA.
• 1981: Rozpoczyna się sponsorowana przez KPA zbiórka pieniędzy i materiałów na pomoc Polakom, dotkniętym narastającym kryzysem. Fundacja Charytatywna KPArozpoczyna swoją pracę na rzecz Polski, dostarczając artykuły medyczne, produkty żywnościowe i ubrania. W grudniu, po tym jak polskie wojsko stłumiło “Solidarność” i ogłoszono stan wojenny, USA wprowadziło sankcje wobec Związku Radzieckiego i Polski.
• 1984: Prezydent Reagan spotykał się z przywódcami KPA w Białym Domu z okazji 40-tej rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Potwierdziłpoparcie swojej administracji dla polityki znanej jako National Endowment for Democracy.
• 1985: Prezydent Mazewski przewodzi wielkiemu protestowi KPA w Nowym Jorku, podczas którego przywódcy z PRLuuczestniczą w obchodach 40-tej rocznicy powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych.
• 1987: KPA doprowadza do zniesienia przez administrację Reagana sankcji gospodarczych wobec Polski.
• 1989: KPA prowadzi działalność lobbingową na rzecz propozycji pomocy gospodarczej dla Polski, wysuwanych przez prezydenta Busha i Kongres USA. Pierwszym rezultatem tych starań jest uchwalenie w 1989 roku ustawy „Support East European DemocracyAct,” w której przeznaczono ponad 800 milionów dolarów na pomoc Polsce w transformacji w demokratycznie rządzone społeczeństwo, z gospodarką wolnorynkową.
• 1990: KPA skutecznie lobbuje u prezydenta Busha, na rzecz pełnego poparcia USA dla międzynarodowego potwierdzenia trwałości zachodniej granicy Polski ze zjednoczonymi Niemcami, co ma kluczowe znaczenie dla przyszłej stabilności Europy Środkowej.
• 1991: Rozpad Związku Radzieckiego, ruch Solidarności i Kościół Rzymskokatolicki odegrały główną rolę w doprowadzeniu do obalenia komunizmu.
• 1992: KPA odegrało wiodącą rolę w pracach Historycznego Kongresu Polaków z ponad 50 krajów, w tym z byłego Związku Radzieckiego, który odbył się w Krakowie pod patronatem stowarzyszenia “Wspólnota Polska”. Prezydent Lech Wałęsa, premier Hanna Suchocka i kard. Józef Glemp byli wśród polskich dygnitarzy, którzy przemawiali na kongresie. “Amerykańska agenda” zostaje jednogłośnie zatwierdzona przez delegatów, na jedenastą krajową konwencję KPA w Waszyngtonie.
• 1994: Prezydent Moskal, wiceprezes Wójcik, Skarbnik Dykla i delegacja liderów Kongresu Polonii Amerykańskiej odgrywają kluczową rolę w dwóch spotkaniach Amerykanów pochodzenia polskiego, czeskiego, węgierskiego i słowackiego, które odbywają się z najwyższymi przywódcami rządu USA, w tym z prezydentem Billem Clintonem i wiceprezydentem Albertem Gore’em. Spotkania, które odbyły się w Milwaukee i Waszyngtonie, same w sobie są bezpośrednim rezultatem masowej i bezprecedensowej kampanii KPA, mającej na celu zmobilizowanie Amerykanów polskiego pochodzenia i ich przyjaciół do wywarcia nacisku na administrację, aby poparła członkostwo Polski w NATO, Czech, Węgier i Słowacji. Ponad 100 000 listów i pocztówek oraz niezliczone tysiące rozmów telefonicznych i telegramów zalewają Biały Dom w bezprecedensowym pokazie siły i determinacji Polonii.
• 1995: PKA wspiera wysiłki na rzecz rejestracji wyborców w społeczności polsko-amerykańskiej i reaguje na tragiczny pożar w Gdańsku, wysyłając specjalne zaopatrzenie dla wielu ofiar poparzeń.
• 1996: Podczas kampanii prezydenckiej KPA zdecydowanie namawia kandydatów do poparcia wejścia Polski do NATO i reformy imigracyjnej oraz do potwierdzenia zaangażowania USA w Głos Ameryki i Radio Wolna Europa. Głównym sojusznikiem jest amerykański kongresmen William Lipinski z Illinois.
• 1997 KPA skutecznie działa na rzecz polskich powodzian i reformy imigracyjnej.
• 1998: Pytanie o pochodzenie narodowe zostaje zachowane w spisie powszechnym z 2000 r. po staraniach KPA.
• 1999: Przyjęcie Polski, Węgier i Czech do NATO zostaje zatwierdzone przez wszystkich 16 jego członków. Przedstawiciele władz KPA biorą udział w uroczystościach w Waszyngtonie. Dzięki wysiłkom KPApowstaje Komórka Kongresu USA ds. Europy Środkowej i Wschodniej.
• 2001: Fundacja Charytatywna KPA zbiera 125 000 dolarów na rzecz ofiar ataków terrorystycznych w Nowym Jorku i Waszyngtonie 11 września.
• 2002: PKA broni tysięcy polskich studentów, którzy padli ofiarą błędów w zarządzaniu programem wiz J-1 do USA. Władze KPA były zapraszane przez Marszałka Senatu RP do udziału w Radzie Doradczej ds. Polonii, KPA pełniło wiodącą rolę w Radzie Polonii Świata, pod przewodnictwem Krajowego Dyrektora Wykonawczego Lesa Kuczynskiego.
• 2005: Frank J. Spula zostaje prezesem Związku Narodowego Polskiego (PNA) i Kongresu Polonii Amerykańskiej.
• 2006: Biuro w Waszyngtonie zaczęło oferować szereg programów w stolicy, aby zaprezentować polsko-amerykański wkład w rozwój USA.
• 2007: PKA inauguruje Medal Wolności i uhonoruje Kazimierza Lenarda jako pierwszego laureata. Senatorowie Barbara Mikulski z Maryland w 2008 roku i George Voinovich z Ohio w 2009 roku są laureatami najwyższego wyróżnienia KPA.
• 2009: PKA pozostaje aktywna w ścisłej współpracy z administracją i ustawodawcami USA nad kilkoma inicjatywami legislacyjnymi, w tym rezolucjami świętującymi 90-lecie stosunków dyplomatycznych, upamiętniającymi 20. rocznicę obrad okrągłego stołu i pierwszych wolnych wyborów w Polsce, wzywającymi Pocztę do wydania znaczka na cześć Mateusza Urbana, uznającego 6135 Polaków uznanych przez Yad Vashem za “Sprawiedliwych wśród Narodów Świata” za pomoc swoim żydowskim sąsiadom podczas II wojny światowej; uznanie 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej i sowieckiej inwazji na Polskę; nadanie Kazimierzowi Pułaskiemu pośmiertnego honorowego obywatelstwa USA.
• 2016: W Rzeszowie odbyło się pierwsze w historii krajowe spotkanie PKA poza granicami Stanów Zjednoczonych, uczestniczące w prestiżowym “Forum Polonii Amerykańskiej” 2016, które odbyło się w dniach 25-30 lipca w Rzeszowie, na Podkarpaciu.
• 2017 KPA przewodzi w organizowaniu koalicji środowisk sprzeciwiających się przeniesieniu Pomnika Katyńskiego Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place w Jersey City.
• KPA jest głównym partnerem sponsorowanej przez Stany Zjednoczone Komisji Stulecia I Wojny Światowej.
• W 2018 r., aby pomóc w uczczeniu i upamiętnieniu 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, przygotowano komunikaty informujące media i ich prenumeratorów o znaczeniu wydarzeń z 11 listopada 1918 r. w historii Polski.
• 2019 Kongres Polonii Amerykańskiej obchodził 75-lecie istnienia, Gala odbyła się w październiku w Chicago.
• 2021 CND 2021: Ze względu na pandemię COVID 19 doroczne spotkanie Rady Dyrektorów Krajowych Kongresu Polonii Amerykańskiej (PAC) odbyło się wirtualnie.
Wybrano członków Komitetu Wykonawczego: Prezydenta Franka J. Spula, Pierwszego Wiceprezesa Marka Pienkosa, Sekretarza Timothy’ego Kuźmę Wiceprezydenta ds. Agendy Amerykańskiej Tomasza Kołodzieja, Wiceprezydenta ds. Agendy Polskiej Bożeny Kamińskiej, Wiceprezes ds. Public Relations Małgorzaty Margo Schulz, Wiceprezes ds. Rozwoju Członkostwa Mary Anselmo, Wiceprezes ds. Kultury Debbie Majka, Wiceprezes ds. Edukacji, Bożena McLees, Wiceprezes ds. Rozwoju Finansowego Joseph Mikołaj Rej i Skarbnik Micheline Jaminski.
• 2022 Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. Kongres Polonii Amerykańskiej zorganizował akcję “Polonia dla Ukrainy”, której celem było zebranie funduszy na cele humanitarne zarówno dla Ukrainy, jak i dla Polski. Prawie 300 000 dolarów zostało zebranych podczas Radiothonu w dniach 11-13 marca 2022 r. z siedzibą w Chicago. Połowa zebranych funduszy została przekazana ukraińsko-amerykańskim organizacjom i liderom, a druga połowa została przekazana na rzecz Czerwonego Krzyża z siedzibą w Polsce.
• W dniu 4 maja 2022 r. Ambasador USA w Polsce Mark Brzeziński spotkał się w Chicago z liderami polonijnymi, obecni byli członkowie Komitetu Wykonawczego Kongresu Polonii Amerykańskiej na czele z Prezydentem Frankiem J. Spulą: Michaline Jaminski, Skarbnik, Mary Sandra Anselmo, Wiceprezes Krajowa ds. Rozwoju Członkostwa, Małgorzata Margo Schulz, Wiceprezes Krajowa ds. Mediów i Reklamy, Bożena Kamiński, Wiceprezes Krajowy ds. Polskich, Bożena Nowicka McLees, Wiceprezes Krajowy ds. Edukacji. Spotkanie odbyło się w budynku Narodowego Związku Polskiego w Chicago.
• Czerwiec 2022 Przedstawiciele KPA byli obecni na otwarciu
• CND 2022: W dniach 19-20 października 2022 r. w Związku Narodowym Polaków (PNA) w Chicago odbyło się doroczne posiedzenie Rady Dyrektorów Kongresu Polonii Amerykańskiej (KPA).
Posiedzenie KPA było bardzo udaną dyskusją na temat bieżących spraw dotyczących Polonii i Polski.
Obecni byli przedstawiciele Komitetu Wykonawczego: Prezydent Frank J. Spula, Sekretarz i Wiceprezes ds. Agendy Amerykańskiej Timothy Kuzma, Wiceprezes ds. Agendy Polskiej Bożena Kaminski, Pierwszy Wiceprezydent Mark Pienkos, Wiceprezes ds. Public Relations Małgorzata Margo Schulz, Wiceprezes ds. Rozwoju Członkostwa Mary Anselmo, Wiceprezes ds. Kultury Debbie Majka, Wiceprezes ds. Edukacji, Bożena McLees, Wiceprezes ds. Rozwoju Finansowego Joseph Mikołaj Rej i Skarbnik Micheline Jaminski.
Trzech zaproszonych prelegentów CND: Konsul Generalny RP w Chicago dr Paweł Zyzak, Konsul Generalny Ukrainy w Chicago Serhij Koledow oraz Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. duszpasterstwa polskiej emigracji bp Piotr Turzyński.
• 2023 Kongres Polonii Amerykańskiej na VI Konferencji Rady Polonii Światowej w Warszawie 28 czerwca – 2 lipca 2023.
(VI Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy)
Prezydent Frank J. Spula wygłosił przemówienie w Sejmie RP, w Pałacu Prezydenckim w Warszawie, Pierwsza Dama RP Agata Kornhauser-Duda wygłosiła przemówienie do delegatów VI Konferencji Rady Polonii Światowej (Zjazd). Pierwsza Dama pochwaliła Prezesa Kongresu Polonii Amerykańskiej Franka J. Spulę za jego przywództwo w zbieraniu funduszy na pomoc Ukrainie.
Obecni byli członkowie Komitetu Wykonawczego PKA: Bożena Kamińska, Wiceprezes Krajowa ds. Agendy Polski oraz Małgorzata Margo Schulz, Wiceprezes Krajowa ds. Promocji.
W Kongresie Polonii Amerykańskiej odbyło się doroczne posiedzenie Rady Dyrektorów Krajowych w
Chicago, Illinois, w dniach 20-21 października 2023 r. Wybrany na dwuletnią kadencję w KPA
W skład Komitetu Wykonawczego weszli: Frank J. Spula (Prezes), dr Mark Pienkos (Pierwszy Wiceprezes), Stephen Flor (Sekretarz), Micheline Jaminski (Skarbnik), Bożena Kamiński (Wiceprezes ds. Polskich), Timothy Kuzma (Wiceprezes ds. Amerykańskich), Małgorzata Margo Schulz (Wiceprezes ds. Public Relations), Deborah Majka (Wiceprezes ds. Kultury), Mary Anselmo (Wiceprezes ds. Edukacji), Michael Niedzinski (Wiceprezes ds. Członkostwa), Andrzej Niemyjski (Wiceprezes Zarządu ds. Rozwoju Finansowego).
• 2024 Prezydent Frank Spula, działając w imieniu Komitetu Wykonawczego Kongresu Polonii Amerykańskiej, wystosował list do przywódców Kongresu USA, wzywając do poparcia pakietu pomocowego dla Ukrainy.
KPA uczestniczyła w uroczystościach upamiętniających 25-lecie powstania Polski
przyjęcie do NATO. Prezydent Kongresu Polonii Amerykańskiej, Frank Spula, reprezentował KPA w Bibliotece i Muzeum Prezydenckim Trumana w Independence w stanie Missouri. Historyczne wydarzenie odbyło się w marcu.
Autor: Małgorzata Margo Schulz Krajowy Wiceprezes
Kongresu Polonii Amerykańskiej ds. Mediów i Promocji
Źródło: Donald Pienkos “Za Waszą Wolność Poprzez Naszą”, Wikipedia, strona KPA oraz artykuły autorów.